• Anatomie: Gemiddeld groeien de tanden ongeveer 2-3mm per jaar en wordt dezelfde hoeveelheid met de maalbewegingen afgesleten. Het gebit van een paard verandert dus zijn hele leven! De bovenkaak van een paard is 20-30 % breder dan de onderkaak. Hierdoor ligt het kauwvlak niet precies op elkaar. De kiezen van de bovenkaak liggen iets dichter bij de wangzijde en de kiezen van de onderkaak iets dichter bij de tongzijde. Dit heeft als gevolg dat de kiezen niet horizontaal worden afgesleten. De kiezen in de bovenkaak zijn aan de buitenkant iets langer en de kiezen in de onderkaak zijn aan de kant van de tong weer iets langer. De scherpe glazuurpunten die op deze randen van het kauwvlak kunnen ontstaan worden ook wel emaillepunten genoemd.
  Lees meer over de anatomie van het gebit…
• Huisvesting: Het paardengebit is ontwikkeld om het lange taaie stengelige gras, waar ze vroeger in de steppe van moesten leven, te vermalen. Ze besteedden daar in die tijd ongeveer 16 uur per dag aan door met hun kiezen met een royaal roterende maalbeweging het stugge gras te vermalen. Hierdoor werden ook de randen van de kiezen in het slijtageproces beter meegenomen. Tegenwoordig voert men de paarden ruwvoer in de vorm van fijn hooi of voordroog en krachtvoer. Ten gevolge van de verminderde kauwbeweging treedt er te weinig of abnormale slijtage op. Hierdoor kunnen emaillepunten, haken en andere slijtagestoornissen ontstaan. Haken ontstaan meestal aan de voorste kiezen van de bovenkaak en aan de achterste kiezen van de onderkaak. De emaillepunten en haken veroorzaken o.a. slijmvliesbeschadigingen in de mond, waarbij de haken zelfs tot in het bot kunnen doordringen!

Welke klachten laat je paard uiteindelijk zien?

Als je paard symptomen laat zien van een gebitsprobleem, is er al sprake van een ver gevorderd stadium! De voornaamste klachten zijn gerelateerd aan de voeding, het rijden, neusuitvloeiing en zwelling.

• Voeding:
  • Vermageren: door slechte opname en vertering van het voer.
  • Proppen maken: na een poging om het ruwvoer te vermalen valt het als een prop uit de mond, omdat de malende beweging pijnlijk is.
  • Koliek (verstopping): door slechte vertering van de lange vezels in de mond.
  • Diarree
  • Speekselen
• Rijden:
  • Aanleuning; onrustige aanleuning, gevoelig in de mond.
  • Kantelen van het hoofd: hoofd schuin houden ten gevolge van pijn in de mond.
  • Sterk in de mond: sterk of het bit vast nemen tijdens het rijden.
• Neusuitvloei: vaak eenzijdige stinkende neusuitvloeiing bij bv. een kiesontsteking.
• Zwelling: door tegendruk van bijvoorbeeld een dop (melkkies) kan er zwelling ontstaan t.h.v. de wortelpunt van de kies. Dit wordt zichtbaar als een harde bult aan onder- of bovenkaak.

Wij adviseren om regelmatig het gebit van je paard te laten controleren en preventief te laten behandelen. Zo kunnen we samen het gebit van uw paard in optimale gezondheid houden en symptomen van een gebitsprobleem voorkomen! We komen hiervoor bij u aan huis. Zoekt u een paardentandarts in de regio van de Achterhoek? Ons werkgebied is groot en bevindt zich vnl. in het oosten van het land in de regio tussen Arnhem, Apeldoorn, Doetinchem en Enschede. U kunt altijd vrijblijvend contact met ons opnemen om te informeren naar de mogelijkheden.

Het golfgebit
Bij een golfgebit verloopt het niveau van het kauwvlak als een golfpatroon en dus minder abrupt als bij een trapgebit. Het ontstaat door verschil in leeftijd van het doorkomen van de premolaren (eerste 3 kiezen). De behandeling is subtieler dan bij het trapgebit.

Melkkiezen of doppen
De eerste 3 kiezen wisselen opeenvolgend op 2,5 jaar (06), 3 jaar (07) en 3,5-4 jaar (08). (Voor de nummering van de tandformule zie “Anatomie van het paardengebit”.) Het restant van de melkkies bevindt zich rond deze leeftijd als een soort dop op de definitieve kies en verdwijnt normaal gesproken als de definitieve kies ver genoeg doorgebroken is. Een dop heeft scherpe punten en kan problemen veroorzaken als ze te lang blijft zitten. Het paard krijgt hierdoor vaak klachten met kauwen. Het is verstandig om de dop te laten verwijderen. De laatste 3 kiezen komen direct als definitieve kies door als het paard 1 (09), 2 (10) en 3,5 (11) jaar is.

Neusuitvloei door een ontstoken kies
De wortels van de 3e t/m de 6e bovenkies raken de bodem van de sinus (voorhoofdsholte). Als één van deze kieswortels ontstoken is (meestal de 3^e of 4^e kies) kan de sinus ontstoken raken. Aangezien deze sinus een open verbinding met de neusholte heeft, is een snotneus vaak één van de eerste klachten die opgemerkt wordt. Het typerende is dat de paarden maar aan één neusgat een stinkende snotneus hebben. Vaak moet een ontstoken kies verwijderd worden. Afhankelijk van de kies en de aantasting kan dat d.m.v. een staande extractie (verwijderen) via de mond of de wang gebeuren. Als dat niet mogelijk is kan de kies gestempeld worden via de sinus. Hierbij wordt de voorhoofdsholte onder algehele narcose geopend om de kies met een hamer naar de mondholte te tikken en te verwijderen.

Wolfskiesje
Het wolfskiesje (05) is een klein rudimentair kiesje met een kleine wortel die voor de eerste grote kies staat. Het wolfskiesje komt niet bij alle paarden voor en wordt bij voorkeur verwijderd om problemen tijdens het rijden te voorkomen. Over het algemeen is dit een kleine ingreep bij het staande paard met behulp van sedatie en lokale verdoving.

Diastema
Een diastema is een kleine ruimte tussen de kiezen of snijtanden. Bij de kiezen kan dit een groot probleem veroorzaken, omdat voedsel tussen de kiezen gepropt wordt. Soms zijn de klachten duidelijk en maken de paarden proppen, speekselen meer, of hebben een slechte adem. Soms zijn de klachten echter slechts een subtiel gewichtsverlies in de winter en komen deze paarden weer op gewicht in de zomer. Om te voorkomen dat de voedselresten in deze tussenruimte gepropt worden, kunnen de diastema’s gevuld of juist verder open geboord worden. Hierdoor valt het voer er gemakkelijk weer uit. Als het diastema pas in een later stadium opgemerkt wordt, kan dit al een parodontitis veroorzaakt hebben en moet de aangetaste kies soms verwijderd worden.

Parodontitis en gingivitis
Het parodont is het geheel van structuren dat zorgt voor de verbinding van de tand met de tandkas. Parodontitis begint met een ontsteking van het tandvlees (=gingivitis), waarna dit zich vaak terug trekt. Er ontstaan “pockets” tussen de tand en het tandvlees, waardoor de ontsteking zich in de diepte kan uitbreiden. Het is een zeer pijnlijke aandoening met als gevolg dat paarden slecht gaan kauwen. We zien deze paarden vaak aankomen als ze in de wei lopen en zacht gras kunnen eten en weer wat afvallen in de winter. Uiteindelijk kan het een etterende fistel of ontsteking van de sinus veroorzaken en kan een tandextractie noodzakelijk worden.

Zwelling aan de onder- of bovenkaak
Tijdens het wisselen van de melkkiezen kan een uitwendig zichtbare verdikking aan de kaak te zien zijn op de plaats waar de wortel van de blijvende kies zich bevindt.

Overbeet
De ondertanden staan achter de boventanden waardoor het grazen van kort gras moeilijk gaat. Bij matige afwijkingen volstaat het om de tanden regelmatig te vijlen. Bij forse afwijkingen is het verstandig om op jonge leeftijd de groei van de bovenkaak tijdelijk te vertragen. Dit kan door de bovenste snijtanden met een staaldraad te bevestigen aan de eerste kies.

Onderbeet
De snijtanden van de ondertanden staan voor de snijtanden van de bovenkaak. Deze afwijking komt vooral voor bij pony’s en miniatuur paarden.

Cariës
Bij paarden komen cariës (gaatjes) zelden voor. Het komt enkel voor in de bovenkiezen t.h.v. de met cement gevulde glazuurbekers (infundibula) en in het cement aan de buitenzijde van de kies. Bij uitbreiding van het proces wordt eerst het glazuur, later het dentine en uiteindelijk eventueel ook de pulpaholte aangetast. Hierdoor kan een tandwortelabces en eventuele doorbraak naar de sinus ontstaan. Het kan soms zelf lijden tot een tandfractuur.

Tandfracturen
Dwarse kleine fracturen van de kroon veroorzaken soms weinig problemen en kunnen vaak eenvoudig verwijderd worden. Longitudinale fracturen kunnen aanleiding geven tot een ontsteking van de tandholte (pulpitis) en parodontitis. Hierbij is bijna altijd een (volledige) extractie nodig van de tand.

EOTRH= Equine Odontoclastic Tooth Resorption and Hypercementosis
EOTRH is een aandoening van de snijtanden waardoor de wortels zeer dik zijn door een extra aanmaak van cement. Het tandvlees rond de wortels krijgt een gezwollen en rood aspect. Op andere plaatsen van de tand kan juist een tekort aan cement zijn, waardoor de kroon bijvoorbeeld makkelijk kan breken. Het is een zeer pijnlijke aandoening. Dit kan naast de problemen met voedselopname (ook gras) zelfs leiden tot headshaking (hoofdschudden). Ook het openen van de mondsperder bij een gebitscontrole is zeer pijnlijk. De aandoening kan men tijdelijk behandelen met pijnstillers en antibiotica, maar uiteindelijk moeten de snijtanden verwijderd worden.